Reis naar Papua 2

Papua maakt deel uit van de Nederlandse geschiedenis, van mijn geschiedenis. Een vreemd besef dat de kustbewoners van Papua vanaf de 16de eeuw Portugese, Spaanse en later Nederlandse(VOC)schepen voorbij zagen varen. En nog vreemder dat het toenmalige Nieuw-Guinea, zo heette Papua toen nog, in de 19de eeuw werd verdeeld onder Nederland, Duitsland en Engeland. Het westelijke deel van Nieuw-Guinea maakte ineens deel uit van Nederlands-Indie. De eerste blijvende nederzettingen van Europeanen in het Nederlandse gedeelte bestond uit zendelingen die zich hier in 1855 vestigden, in 1895 volgde Nederland zelf met de vestiging van bestuursposten.

Nog weer veel later, in 1949, ik maak veel te grote sprongen door de geschiedenis, werd Indonesie onafhankelijk. Op een of andere manier bleef Nieuw-Guinea buiten deze overdracht. Nederland stelde zich vervolgens tot taak om de bevolking 'op te voeden tot zelfstandigheid'. De hierdoor gewekte verwachtingen maakten het voor de Papua's des te pijnlijker toen, onder internationale druk, Nederland Nieuw-Guinea moest overdragen aan Indonesie. Sinds die tijd is Papua een provincie van Indonesie. Voorwaarde voor de overdracht was wel dat de Papua's zich in de zogenaamde 'Act of Free Choice' konden uitspreken over hun staatkundige toekomst. Maar door dwang en manipulatie zorgde Indonesie ervoor dat de uitslag in haar eigen voordeel uitviel. Nieuw-Guinea heette voortaan Irian Jaya.

Onder Suharto werden de rechten van de bevolking daarna ernstig geschonden. (Net als in de rest van Indonesie trouwens.) Posities in overheid en economie werden in toenemende mate ingenomen door niet-Papua's, veelal mensen uit Indonesie die in Papua kwamen wonen in het kader van het officiele transmigratie programma.

Sinds de democratische omwentelingen in de nieuwe eeuw is de situatie complexer. Een groeiende bestuurlijke en politieke Papua elite voelt zich verbonden met de Indonesische staat. Veel Papua's maken gebruik van de democratische ruimte die geboden wordt, zoals de nieuwe naam voor de provincie: 'Papua' en het wedijveren voor een Speciale Autonomie.

Maar deze Speciale Autonomie wordt maar niet uitgevoerd, de mensenrechten nog steeds geschonden en Papua wordt van z'n hulpbronnen beroofd.

- Verkorte weergave van de site van Hapin, deels in eigen woorden. Meer achtergrondinformatie op: www.hapin.nl -

Ik vraag me af waarom ik precies naar Papua wil? Het spreekt zonder twijfel tot de verbeelding. Een land zo ver hier vandaan. De beelden die ik heb van mensen met speren en peniskokers. Kleurrijk. Maar dat is het standaard verhaal van een doorsnee toerist die Papua bezoekt met z'n videocamera. Net als wij dat straks gaan doen. Het ontmoeten van de mensen, het bekijken van de andere kant van de wereld. Natuurschoon. En ook de geschiedenis, verbijstering over onze inmenging en vroegere uitbuiting. Ik vraag me af hoe mensen in Papua tegen Nederland en tegen Nederlanders aankijken. In ieder geval hoop ik dat we Hapin kunnen voorzien van een goede en grote dosis beeld en geluid zodat we daar verschillende filmpjes van kunnen maken. Zodat meer mensen kunnen zien wat Hapin doet en hoe mensen, in het deel van Papua waar wij heen gaan, leven.